για την εξέγερση του Δεκέμβρη.

(ΔΙΑΠΛΟΥΣ τεύχος 30)

Τα γεγονότα που σημάδεψαν την Ελλάδα τον Δεκέμβρη αξίζει να συζητηθούν ξανά και ξανά. Και αυτό πολύ περισσότερο γιατί η ερμηνεία αλλά και τα συμπεράσματα που θα βγουν πρέπει να αποφεύγουν τον υποκειμενισμό και την μονομέρεια, κάτι που δεν μπορεί να επιτευχθεί αν δεν διασταυρωθούν όλες οι αντικρουόμενες ή διαφορετικές απόψεις.

Εξέγερση ή κάτι άλλο;

Ο χαρακτηρισμός των γεγονότων του Δεκέμβρη δέχτηκε διαφορετικές ερμηνείες και από διαφορετικές σκοπιές. Το ΚΚΕ πχ επικεντρώνει στα σχέδια παρακρατικών και άλλων κέντρων, και κράτησε από επιφυλακτική μέχρι εχθρική στάση. Άλλοι, εκτιμούν ότι «οι κινητοποιήσεις αυτές έρχονται από το μέλλον, γιατί δίνουν μια ιδέα για τις εξεγέρσεις που θα έρθουν αναπόφευκτα». Τι πραγματικά συνέβη;
Πιστεύουμε ότι στα γεγονότα εκείνα είχαμε τρία παράλληλα φαινόμενα, με πολύ διαφορετικό όμως ειδικό βάρος το καθένα:

• Το πρώτο και κύριο ήταν μια αυθόρμητη νεανική εξέγερση, μαζική και αυθεντική, που συμπύκνωνε την αγανάκτηση της νεολαίας για όλα τα αδιέξοδα που βιώνει στην εκπαίδευση και την εργασία, αλλά τυφλή, χωρίς αιτήματα και σχέδιο διεξόδου, με ηγεμονία αναρχοαυτόνομων αντιλήψεων ως προς τις μορφές πάλης και ίσως και τα συνθήματα.

• Παράλληλα, και σαν μέτρο αντιμετώπισης της (αλλά και πιθανόν με ευρύτερους σχεδιασμούς) είχαμε την δραστηριοποίηση μηχανισμών προβοκάτσιας, παρακρατικών ή και κρατικών. Μηχανισμών που αξιοποιούσανε στους σχεδιασμούς τους και μέρος του αναρχοαυτόνομου χώρου.

• Τέλος, και σαν υποπροϊόν της μαζικής εξέγερσης αλλά και της δράσης των παρακρατικών μηχανισμών, είχαμε και κάποια περιθωριακά, και μάλλον αμελητέα σε σχέση με αντίστοιχες καταστάσεις σε άλλα μέρη του κόσμου, φαινόμενα πλιάτσικου. Η μόνη σοβαρή πλευρά αυτού του φαινομένου ήταν η δόλια αξιοποίηση τους από κάποια ΜΜΕ.

Απέναντι σε ένα τόσο περίπλοκο φαινόμενο αναπτύχθηκαν στα πλαίσια της Αριστεράς δύο διαφορετικές στάσεις:

• Στο όνομα των όποιων προβοκατόρικων φαινομένων να καταδικαστεί το κίνημα στο σύνολο του (στάση που υιοθέτησε το ΚΚΕ).

• Στο όνομα της υπεράσπισης του κινήματος να αγκαλιαστούν ή να φαίνεται ότι αγκαλιάζονται και οι πράξεις τυφλής και αναποτελεσματικής βίας (στάση που υιοθέτησε σε γενικές γραμμές ο ΣΥΡΙΖΑ, και η εξωκοινοβουλευτική Αριστερά).

Μια τρίτη, κατά την γνώμη μας, πιο σωστή στάση θα ήταν η αποφασιστική υπεράσπιση του κινήματος, ακόμα και κάποιων αυθόρμητων εκδηλώσεων του, που δικαιολογούνται από το επίπεδο (αν)ωριμότητας του, αλλά αυτή η υπεράσπιση να συνοδεύεται από την εξίσου αποφασιστική καταδίκη των προβοκατόρικών σπασιμάτων και μπάχαλου. Και κάτι παραπάνω: όχι μόνο καταδίκη αλλά και παρέμβαση για τον περιορισμό τους. Παρέμβαση στις Γενικές Συνελεύσεις και τις καταλήψεις για λήψη σχετικών αποφάσεων, και λήψη μέτρων περιφρούρησης στην διάρκεια των κινητοποιήσεων. Ούτε δραπέτευση σε μοναχικές πορείες (όπως το ΚΚΕ), ούτε τακτική πόντιου Πιλάτου όπως ο ΣΥΡΙΖΑ («τι να κάνουμε, οι αναρχοαυτόνομοι τα σπάνε»), ούτε φυσικά ενθάρρυνση, όπως κάποιες συνιστώσες της εξωκοινοβουλευτικής (αλήθεια τι σημαίνει τα σπασίματα να μην είναι τυφλά, αλλά στοχευμένα; Να σπάνε μόνο τζιπ και όχι μικρά αυτοκίνητα; Θα εκδίδονται οδηγίες σπασίματος αυτοκινήτων συγκεκριμένου …κυβισμού;) .

Η εξέγερση και η Αριστερά.

Φυσικά σε τέτοια μεγάλα γεγονότα όλοι μπαίνουν κάτω από μεγεθυντικούς φακούς και κρίνονται σε πανεθνική κλίμακα. Και κυρίως η Αριστερά. Όμως χρειάζεται σοβαρότητα. Για παράδειγμα, κατά την γνώμη μας το ΚΚΕ κράτησε την χειρότερη στάση. Έχοντας φοβική στάση απέναντι στο αυθόρμητο, και έχοντας σαν πολιτική το να πολεμά ότι δεν ελέγχει, κράτησε την στάση που κράτησε, υπονομεύοντας τις σχέσεις του με την ριζοσπαστική νέα γενιά. Αλλά από αυτό μέχρι την εκτίμηση ότι «συντάχθηκε με την κυβέρνηση ενάντια στο κίνημα…», ή ότι είναι επαίσχυντη η αναφορά σε κουκουλοφόρους, ή ότι «σέβεται τα ιερά και τα όσια του συστήματος»(;;) έχει …κάποια διαφορά. Και είναι πολύ περισσότερο περίεργη τέτοια εκτίμηση όταν όλοι ξέρουμε ότι στην ιστορία του κομμουνιστικού κινήματος υπάρχουν περιστατικά όχι και πολύ αβρούς αντιμετώπισης κινημάτων με αναρχίζουσα ηγεμονία (πχ Κροστάνδη).

Ενδιαφέρον έχει να τεκμηριώσουμε τις αναλύσεις μας με κάποια στοιχεία για το πώς εκτιμήθηκε η στάση κάθε κόμματος από την ίδια την εργατική τάξη.
Η δική μας αίσθηση είναι ότι το μεν ΚΚΕ υπονόμευσε σημαντικά τους δεσμούς του με την νεολαία, και απλά κέρδισε μια εκτίμηση σε κάποια συντηρητικά στρώματα. Ο δε ΣΥΡΙΖΑ ενώ διατήρησε μια ζωντανή σχέση με ριζοσπαστικά τμήματα νεολαίας από την άλλη υπονόμευσε την ευρύτερη επιρροή του σε στρώματα εργαζομένων. Αν και δεν δημοσιεύτηκαν στοιχεία για την γνώμη κάθε τάξης ξεχωριστά, τα γενικά, δίνουν μια κατά προσέγγιση εικόνα. Για να μην κουράσουμε παραθέτοντας πίνακες, αντιγράφουμε την ανάλυση του Γ. Μαυρή (ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, 21/12/2008):
«Από την πρόσφατη κρίση, φαίνεται να ενισχύονται εκλογικά -μέχρι στιγμής- το ΠΑΣΟΚ (+1%) και το ΚΚΕ (+0,5%) και να αποδυναμώνονται η ΝΔ (-1%), και ο ΣΥΡΙΖΑ (-1%)…
Η εκλογική επιρροή του ΣΥΡΙΖΑ διατηρεί, σε μεγάλο βαθμό, την κοινωνική της όσμωση, στο χώρο των νεότερων ηλικιακών ομάδων (24% στις ηλικίες 18-34 ετών). Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο και με την ευρύτερη κοινωνική απήχηση του κόμματος. Τόσο η δημοτικότητα του Α.Τσίπρα (-13%), όσο και η δημοτικότητα του κόμματος (επίσης -13%), καταγράφουν -μέσα σε 10 ημέρες- τις μεγαλύτερες απώλειες μεταξύ των πολιτικών αρχηγών και των κομμάτων Σημαντικές απώλειες καταγράφονται επίσης και στο δείκτη «καλύτερου κόμματος της αντιπολίτευσης(-8%) » …

Και στο μέλλον τι;

Μετά την νεολαιίστικη εξέγερση ακολούθησε η εξέγερση των αγροτών. Προφανώς με μικρότερη μαζικότητα αλλά όχι υποδεέστερη σε μορφές πάλης (το κλείσιμο των οδών αποτελεί μορφή βίας μάλλον πιο πιεστική και καταστροφική από το σπάσιμο μερικών βιτρινών). Εδώ βέβαια είχαμε εντελώς διαφορετικά χαρακτηριστικά.
Εκείνο που θέλει εξέταση είναι το τι μπορούμε να περιμένουμε στο μέλλον. Ποιες είναι οι μορφές με τι οποίες θα κινηθούν οι εργαζόμενες τάξεις, θα είναι οι ίδιες με αυτές του Δεκέμβρη ή διαφορετικές; Αν και τίποτα δεν αποκλείεται, και η Αριστερά θα έπρεπε να είναι έτοιμη για κάθε ενδεχόμενο, αίσθηση μας είναι ότι τουλάχιστον η μερίδα της σύγχρονης εργατικής τάξης, που διευρύνεται και αποκτά όλο και μεγαλύτερο πολιτικό ειδικό βάρος, δυσκολεύεται να κινηθεί με τέτοιες μορφές. Οι πιθανότερες μορφές κίνησης της φαίνεται να είναι η μαζική συσπείρωση γύρω από ένα πρόγραμμα διαρθρωτικών αντικαπιταλιστικών αλλαγών, ρεαλιστικών σε ένα βαθμό από σήμερα, που στην πορεία της διεκδίκησης υλοποίησης τους, όχι μόνο στην χώρα μας αλλά και διεθνώς, θα μπαίνει και θα λύνεται το ζήτημα της εξουσίας. Σε μια τέτοια στρατηγική ανάγκη προσπάθησε να δώσει απάντηση το πρόσφατο έκτακτο συνέδριο του ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ, αλλά το κατά πόσο αυτό έγινε πετυχημένα, είναι μια συζήτηση που πρέπει να γίνει.